Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Tập trung tối đa hỗ trợ cán bộ giáo dục cấp xã

Thiếu cán bộ cấp xã có chuyên môn, kinh nghiệm về giáo dục

50% đơn vị hành chính cấp xã không có lãnh đạo, cán bộ từng công tác trong ngành giáo dục nên hiện đang thiếu cán bộ cấp xã am hiểu sâu trong quản lý lĩnh vực giáo dục. Đây là thông tin tại báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo sau khi chính quyền hai cấp vận hành.

Theo hướng dẫn hiện hành, mỗi phòng văn hóa – xã hội cấp xã bố trí tối đa 2 biên chế phụ trách về giáo dục – đào tạo. Theo đó, với 3.321 xã, phường, đặc khu sau khi sắp xếp bộ máy chính quyền 2 cấp thì cần trên 6.000 cán bộ. 

Nhưng theo Cục Nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục (Bộ Giáo dục và Đào tạo), việc phân công bố trí cán bộ tại UBND cấp xã hiện chưa phù hợp với vị trí công việc và định mức số lượng. 

Cụ thể, nhiều phòng văn hóa – xã hội mới chỉ bố trí được 1 cán bộ. Khảo sát nhanh trên số liệu 1000 công chức được bố trí về làm việc tại phòng văn hóa – xã hội phụ trách giáo dục – đào tạo, có 303 người từng làm việc tại Phòng Giáo dục – Đào tạo trước đây. 

Có 395 người có trình độ chuyên môn được đào tạo ở ngành sư phạm. Số còn lại được đào tạo ngành, lĩnh vực khác. Nhiều người cũng không có kinh nghiệm làm giáo dục.

Thống kê được Bộ Giáo dục và Đào tạo cung cấp cho biết có khoảng 50% xã không có lãnh đạo, cán bộ từng công tác trong ngành giáo dục để theo dõi, quản lý nhà nước trong lĩnh vực giáo dục. Có những địa phương chỉ có 20% hoặc gần 30% công chức giáo dục cấp xã có chuyên môn hoặc kinh nghiệm từ lĩnh vực giáo dục.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, từ khảo sát tại các địa phương và phản ánh về những bất cập lúng túng trong việc vận hành chính quyền cấp xã về giáo dục vừa qua cho thấy nếu không có sự điều chỉnh, bổ sung kịp thời thì thì nguy cơ việc chỉ đạo, hướng dẫn, thẩm định hoạt động chuyên môn về giáo dục bất khả thi. 

Tại một số địa phương đã có sáng kiến thành lập các khu vực, cụm chuyên môn bao gồm nhiều xã do Sở Giáo dục và Đào tạo trực tiếp quản lý, nhằm đảm bảo sự chỉ đạo chuyên môn thông suốt nhưng vẫn có nhiều khó khăn, bất cập.

Một công chức giáo dục, gánh khối lượng công việc quá lớn

Không đủ thời gian vật chất để thực hiện các nhiệm vụ được giao cũng là một khó khăn nữa sau khi sắp xếp bộ máy hành chính. Tại Lạng Sơn, có nơi một cán bộ phòng văn hóa – xã hội cấp xã đang phải làm công việc mà trước đây do đội ngũ gồm 8 công chức và khoảng 20 cán bộ cốt cán của Phòng Giáo dục – Đào tạo đảm nhiệm. 

Một phòng văn hóa – xã hội khác của Lạng Sơn đang phải đảm nhiệm việc tham mưu quản lý nhà nước cho các lĩnh vực mà trước đây thuộc 6 đơn vị cấp huyện gồm giáo dục, y tế, văn hóa, nội vụ, dân tộc, tôn giáo. 

Tại tọa đàm, một số lãnh đạo phòng văn hóa – xã hội cấp xã cũng cho biết đang phải đảm nhiệm công việc của nhiều lĩnh vực. Tình trạng cán bộ chưa có kinh nghiệm về giáo dục phải lo việc giáo dục không ít. 

Bà Nguyễn Diệu Bình, chuyên viên văn hóa xã hội ở phường Láng (Hà Nội), cho biết tuy từng là cán bộ phòng giáo dục nhưng chỉ phụ trách mảng mầm non. Hiện thời bà phải phụ trách cả cấp tiểu học, trung học cơ sở nên cũng rất vất vả vì chưa kịp nắm bắt tình hình của cả ba bậc học.

Áp lực từ khối lượng công việc quá lớn khiến nhiều cán bộ cảm thấy quá tải, lúng túng. Chia sẻ tại tọa đàm, một số cán bộ cũng cho biết có rất nhiều vấn đề trong hoạt động giáo dục cần có văn bản hướng dẫn cụ thể hơn, hoặc điều chỉnh quy định hiện hành để phù hợp với tình hình mới.

“Nhân lực và chất lượng cán bộ là hai vấn đề chúng tôi đang lo và phải tìm giải pháp để tháo gỡ” – ông Trần Thế Cương, giám đốc Sở Giáo dục- Đào tạo Hà Nội, chia sẻ tại tọa đàm. 

Ông Cương cho biết Hà Nội hiện có 126 xã, phường. Số công chức cấp xã có 347, nhưng chỉ có 212 người có bằng sư phạm. Chưa kể trong số những người có bằng sư phạm nhưng chuyên môn phụ trách trước đây chỉ tập trung ở một cấp học, giờ phải đảm nhiệm nhiều cấp học có đặc thù khác nhau.

Cơ hội để điều chỉnh, vận hành tốt hơn

Lắng nghe các ý kiến trao đổi, bày tỏ khó khăn khác nhau nhưng lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng nhận định thực hiện mô hình chính quyền hai cấp có ưu điểm là tăng tính thống nhất, tập trung, kịp thời trong chỉ đạo chuyên môn. Đây cũng là cơ hội để tối ưu hóa bộ máy và nguồn lực quản lý, tinh gọn bộ máy trung gian, giảm chi phí hành chính, tăng hiệu quả điều hành. 

Trao đổi tại tọa đàm, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng khi đổi mới thì sẽ có những khó khăn ban đầu là đương nhiên nhưng không nên có cái nhìn bi quan. Việc tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn phải trên tinh thần tái sắp xếp lạ hệ thống hoạt động giáo dục để vận hành tốt hơn so với trước đây chứ không chỉ với tâm thế đối phó với khó khăn trước mắt.

Về phía Bộ Giáo dục và Đào tạo, ông Kim Sơn cho biết đang triển khai kế hoạch kiểm tra, giám sát việc thực hiện từ nhiều kênh khác nhau. Việc lắng nghe ý kiến tại tọa đàm cũng là một kênh để nắm bắt tình hình và có chương trình hành động theo thẩm quyền của Bộ.

“Hỗ trợ cán bộ giáo dục cấp xã là nhiệm vụ trọng tâm cấp bách trong thời gian tới”, ông Kim Sơn nhấn mạnh.