Đổi mới thể chế để đất nước vươn mình

Nhân kỷ niệm 80 năm Quốc khánh (2-9-1945 – 2-92025), Tuổi Trẻ ghi lại ý kiến các đại biểu, nguyên đại biểu Quốc hội theo chủ đề nhìn về sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước sau 80 năm, nhất là việc thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy, sắp xếp lại đơn vị hành chính vừa qua.

Đồng thời các đại biểu, nguyên đại biểu nêu ra những kỳ vọng về sự đổi mới thể chế để đưa đất nước vươn mình, bước vào kỷ nguyên mới.

* Đại biểu NGUYỄN HỮU THÔNG (phó Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng):

Nhìn lại chặng đường vừa qua, có thể thấy đất nước đã có sự thay đổi, phát triển rất mạnh mẽ. Đặc biệt trong thời gian ngắn, dưới sự lãnh đạo của Đảng, chúng ta đã thực hiện xong việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, sắp xếp giang sơn.

Cùng với đó, để tạo đà, thế và lực cho đất nước bước vào kỷ nguyên mới, Bộ Chính trị đã ban hành một loạt chủ trương, quyết sách đột phá.

Đặc biệt là “bộ tứ nghị quyết chiến lược” gồm nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; nghị quyết 66 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân.

Mới đây nhất, Bộ Chính trị tiếp tục ban hành nghị quyết 71 về chính sách đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, đồng thời tới đây sẽ ban hành nghị quyết mới về chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Có thể thấy rõ “bộ tứ nghị quyết” không phải mới và tách rời, mà đó là kết quả tiếp nối của một chương trình làm việc được hoạch định từ trước. Việc này nhằm thực hiện mục tiêu lớn tái cấu trúc, chuẩn bị năng lực thể chế và tổ chức bộ máy của Đảng và Nhà nước, cùng toàn hệ thống chính trị để bước vào “kỷ nguyên vươn mình” sau Đại hội XIV.

Từ nhận thức, tư duy đến hành động, “bộ tứ chiến lược” thể hiện một bước chuyển căn bản trong tầm nhìn lãnh đạo và quản trị quốc gia, như Tổng Bí thư Tô Lâm từng nói “chuyển từ quản lý sang kiến tạo, phục vụ, gần dân và vì dân”.

Nếu được thực hiện nghiêm túc, đồng bộ và quyết liệt, đây sẽ là nền móng để đưa Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới không chỉ hội nhập, mà khẳng định được vị thế vững chắc trong trật tự toàn cầu đang định hình lại.

* Đại biểu NGUYỄN QUANG HUÂN (TP.HCM):

Để tạo đà cho đất nước phát triển thì việc xây dựng thể chế, pháp luật và tháo gỡ các khó khăn vướng mắc về pháp luật là yêu cầu, nhiệm vụ đầu tiên và quan trọng nhất.

Có thể thấy rõ hiện nay trong nghị quyết 66 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật nằm trong “bộ tứ trụ cột” đã nêu rõ việc phải thay đổi tư duy xây dựng, ban hành văn bản pháp luật.

Trong đó, như nghị quyết và nhiều lần Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh, phải chuyển đổi từ tư duy quản lý sang tư duy quản trị, kiến tạo mới có thể phát huy nguồn lực.

Thời gian qua, tư duy làm luật vẫn trong suy nghĩ ban hành luật để quản lý một đối tượng nào đó chứ không phải để cùng phát triển. Việc tiếp cận như vậy là không ổn, sẽ gây vướng, khó cho sự phát triển.

Vì vậy, trong thời gian tới phải thay đổi mạnh mẽ việc này. Đặc biệt, với các văn bản pháp luật dù ban hành, sửa đổi nhiều nhưng yếu tố chất lượng cần đặt lên hàng đầu. Các chính sách ban hành phải đảm bảo giải quyết vấn đề căn cơ mà xã hội, cuộc sống thực tiễn yêu cầu chứ không phải giải quyết vấn đề trước mắt.

Cùng với đó phải có sự đánh giá đa chiều, nhiều tầng lớp nhân dân, để có thể chuyển từ quản lý hành chính sang quản trị kiến tạo.

* TS BÙI ĐỨC THỤ (nguyên phó trưởng Ban Công tác đại biểu, nay là Ủy ban Công tác đại biểu của Quốc hội):

Đối với vấn đề xây dựng pháp luật, đây là vấn đề đặt ra và trăn trở của đại biểu Quốc hội nhiều khóa, nhiều nhiệm kỳ. Một thời gian dài chúng ta cố gắng cải cách, đổi mới trong lĩnh vực lập pháp để khắc phục tình trạng luật khung, luật ống.

Hay luật chờ nghị định, chờ thông tư và hệ thống pháp luật quá nhiều tầng nấc dẫn đến việc vận dụng chậm trễ, khó khăn. Mặt khác, việc thực thi luật thông qua quá nhiều nghị định, thông tư thuộc thẩm quyền của Chính phủ và các bộ, nếu phối hợp không tốt có những sự chênh, vênh, vi phạm, ảnh hưởng đến tính đồng bộ của hệ thống pháp luật, khó khăn trong tổ chức triển khai.

Đứng trước tình hình hiện nay, khi đất nước đang trong quá trình thay đổi hết sức mạnh mẽ từ tổ chức bộ máy đến nền kinh tế, hệ thống pháp luật với tư cách công cụ quản lý của Nhà nước cũng phải thay đổi theo.

Việc này để đáp ứng sự thay đổi nhanh nhạy, kịp thời và xóa bỏ những nút thắt, rào cản về pháp luật ở một số nơi đang cản trở sự phát triển.

Với tình hình thay đổi hiện nay, nếu giữ cơ chế các luật phải trình Quốc hội sửa đổi liên tục sẽ ảnh hưởng đến tính kịp thời, kéo dài thời gian. Vì vậy, Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương đã chỉ đạo và có sự điều chỉnh về phương pháp, quy trình, thủ tục xây dựng pháp luật.

Nội dung này theo hướng những vấn đề gì đã rõ, ổn định được luật hóa, những vấn đề đối tượng điều chỉnh của luật còn thay đổi, chưa ổn định thời gian tới cần ủy quyền cho Chính phủ ban hành nghị định, thậm chí cho các bộ ban hành thông tư hướng dẫn chi tiết.

Mục đích là để làm ổn định đời sống của đạo luật, tránh sửa đổi liên tục dẫn đến môi trường pháp lý kém ổn định và không kịp thời.

Việt Nam là minh chứng sống động cho ý chí, khát vọng vươn mình, đổi mới

* TS BÙI ĐỨC THỤ

Nhìn lại chặng đường 80 năm qua có thể thấy rõ từ một đất nước nghèo nàn, lạc hậu, chịu sự tàn phá của các cuộc chiến tranh, kinh tế bao cấp, đến nay Việt Nam đã là một minh chứng sống động cho sức mạnh ý chí, cho tầm vóc đổi mới và khát vọng vươn lên của dân tộc.

Đặc biệt, trong hơn một năm gần đây, đất nước đang trong giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ, có nhiều điểm nhấn tạo dấu ấn lịch sử. Trong đó, nổi bật nhất, không chỉ đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính mà là thực hiện cuộc “cách mạng” sắp xếp lại tổ chức bộ máy của toàn bộ hệ thống chính trị.

Những việc này để bộ máy gọn nhẹ, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới để Việt Nam bứt phá, trở thành quốc gia có thu nhập trung bình cao, đạt các mục tiêu đến 2030 – 2045 đã đề ra.

Đồng thời, có thể thấy dù những năm gần đây nền kinh tế trong nước và bối cảnh thế giới đứng trước nhiều khó khăn thách thức, biến động về chính trị, kinh tế, thị trường… nhưng kinh tế Việt Nam vẫn ổn định, tăng trưởng ở mức cao, đời sống người dân được cải thiện từng bước.

Uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế, dưới con mắt của nhà đầu tư vẫn trở thành một điểm sáng, điểm đến của đầu tư trong khu vực và trên thế giới.

Điều đáng quan tâm nữa, trong sự phát triển kinh tế của chúng ta không chỉ chú trọng lượng, tăng trưởng về lực mà điều quan trọng phải thay đổi về chất, đảm bảo tính hiệu quả của tổng thể nền kinh tế. Vì vậy, vấn đề cơ cấu, tái cơ cấu mạnh mẽ kinh tế cũng là nhiệm vụ cấp bách.

* Đại biểu NGUYỄN QUANG HUÂN (TP.HCM):

Trải qua 80 năm nhìn lại có thể thấy rõ, từ một nước nghèo nàn, lạc hậu, chịu sự tàn phá của các cuộc chiến tranh, đến nay Việt Nam đã tự tin bước ra, có uy tín cao trên trường quốc tế. Từ một đất nước từng nghèo khó trở thành nền kinh tế năng động bậc nhất khu vực.

Chưa kể sau khi thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn về tổ chức bộ máy, sắp xếp lại giang sơn, chúng ta đang tập trung đẩy mạnh phát triển kinh tế với tốc độ tăng trưởng đạt 8% vào năm nay và tăng lên 2 con số vào các năm sau.

Với thực tế tăng trưởng, các thế và lực, sự quyết tâm hiện có thì việc Việt Nam có thể vào tốp các nước có thu nhập trung bình cao sẽ rất gần và mốc 100 năm thành lập nước (2045) trở thành nước có thu nhập cao hoàn toàn khả thi, sáng sủa.

Thêm vào đó, với quan điểm phát triển bền vững nên thời gian qua Đảng, Nhà nước đã có rất nhiều chính sách đột phá, tập trung nguồn lực cho phát triển giáo dục, chăm lo an sinh xã hội.

Việt Nam cũng là một trong những nước được Liên hợp quốc đánh giá có chỉ số phát triển con người rất tốt so với các nước có cùng trình độ trong khu vực. Đáng chú ý là khoảng cách giàu – nghèo ở nước ta không quá xa như một số nước có cùng trình độ, cách thức phát triển…

Kỳ vọng thế hệ trẻ sáng tạo, cống hiến để đất nước vươn mình

* Đại biểu NGUYỄN QUANG HUÂN

Với cá nhân tôi là người sinh ra trong chiến tranh và lúc đó mọi người chỉ mong muốn có hòa bình. Còn hiện nay các bạn trẻ đều sinh ra trong hòa bình và đất nước phát triển thịnh vượng, vươn mình nên đây là cơ hội rất tốt.

Nhưng tôi cho rằng chúng ta không nên ngủ quên trên chiến thắng, và nếu hài lòng với hiện tại là đứng tại chỗ, tức là thụt lùi với tiến triển của thế giới. Sau 80 năm nếu so với chính chúng ta đã có bước tiến dài, nhưng so với nhiều nước xung quanh, họ đã có bước tiến bộ rất lớn và vượt xa mà chúng ta chưa thể bắt kịp.

Do vậy, dịp này là thời điểm để mỗi người dân, mỗi bạn trẻ cùng suy nghĩ, cố gắng phấn đấu, nhìn vào những điều mình còn hạn chế nhằm thay đổi, vươn mình bắt kịp thế giới.

Chúng ta phải vượt lên, và như Tổng Bí thư đã chỉ rõ, con đường để “đi tắt, đón đầu” trong thời điểm hiện nay chính là khoa học công nghệ. Nếu mỗi bạn trẻ phát huy tinh thần sáng tạo, cống hiến, đẩy mạnh được khoa học công nghệ như đưa Việt Nam vào tốp dẫn đầu AI hay đổi mới sáng tạo sẽ là con đường nhanh nhất, tốt nhất để bắt kịp thế giới.

* Đại biểu TẠ VĂN HẠ (phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội):

Thời gian qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, Quốc hội đã ban hành rất nhiều chính sách đột phá để phát triển đất nước.

Nhiều chính sách rất thiết thực và có tầm nhìn xa nhằm chăm lo cho người dân như chính sách miễn toàn bộ học phí cho học sinh từ mầm non đến hết THPT công lập trên phạm vi cả nước hay xóa nhà tạm – nhà dột nát, tăng cường an sinh…

Mới đây nhất, Bộ Chính trị cũng ban hành nghị quyết đột phá về phát triển giáo dục và đào tạo. Những quyết sách tuyệt vời này sẽ tạo tiền đề cho đất nước vươn mình, cất cánh trong kỷ nguyên mới.

Tôi mong muốn trong dịp 80 năm này, mỗi người dân, nhất là thế hệ trẻ, sẽ cùng nhìn lại để không ngừng học hỏi, trang bị những tư duy mới, kiến thức mới về kinh tế số, xã hội số, về quản trị quốc gia hiện đại… Từ đó khơi dậy tinh thần đổi mới sáng tạo, đưa đất nước cất cánh.